Büyükşehir Belediyesi’nin, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ile ortaklaşa yürüttüğü Deprem Risk Analiz Çalışması kapsamında, İstanbul’daki 146 bin 987 binaya risk taraması gerçekleştirildi. Taramadan geçirilen 6 ilçedeki binaların yaklaşık yüzde 30’u riskli. Bahçelievler’deki risk oranı ise yüzde 70...

Belediyenin daha önce 4 farklı deprem senaryosu geliştirdiği çalışma kapsamında “riskli ilçe” olarak tespit edilen 10 ilçede bina taramalarına başlandı. Deprem Master Planı’nda yer alan kademeli değerlendirme yöntemiyle yapılan taramalar 6 ilçede sonuçlandı. Fatih, Zeytinburnu, Küçükçekmece, Bahçelievler, Güngören ve Bayrampaşa’dan elde edilen sonuçlar, depreme yönelik kentsel dönüşüm için kullanılacak. Taramaların yapılacağı diğer 4 ilçe Beyoğlu, Eminönü, Bağcılar ve Esenler.

İkinci ilçe Güngören

Çıkan sonuçlar ise, olası bir depremin İstanbul’a pahalıya mal olacağının adeta kanıtı. Taramadan geçirilen   146 bin 987 binadan 42 bin 500’ünün riskli olduğu sonucuna varılan çalışma, bazı ilçelerdeki bina stoğunun neredeyse tamamının risk taşıdığını da ortaya koydu. Çalışmaya göre, Bahçelievler’deki 20 bin 424 binadan 15 bini, Güngören’deki 9 bin 538 binadan da 7 bin 300’ü risk kategorisinde. Bu iki ilçedeki yüksek risk oranı diğer ilçelere göre oldukça fazla.

Bayrampaşa’da ise 19 bin 973 binanın 6 bin 150’si riskli. Küçükçekmece’de taranan 53 bin 138 binanın 9 bini, Fatih’teki 27 bin 884 binadan 2 bin 750’si, Zeytinburnu’ndaki 16 bin 30 binanın 2 bin 300’ü riskli görüldü. Sonuçları ilk elde edilen ilçe olan Zeytinburnu’ndaki 2 bin 300 bina için kentsel dönüşüm projesi başlatan belediye, 217 bin metrekarelik alanda 1280 konut ve işyeri yapacak. Kat karşılığı anlaşma modeliyle başlatılan projenin ilk etabında 642 daire ile 22 işyeri yapılacak. Vatandaşa da sahip olduğu metrekarenin yüzde 75’i verilecek. 

Dört üniversite ile ortak çalışma

Büyükşehir Belediyesi Deprem Müdürü Mahmut Baş, İstanbul’da 1 milyon 200 bin civarında bina bulunduğunu belirtti. Baş şöyle devam etti: Çalışma, 4 üniversitenin oluşturduğu bir sistemle yapıldı. İçine girerek ve gözlemsel tarama ile çalışma gerçekleştirildi. Binaya 25’e yakın soru soruluyor. Binaların yapım tarihi, türü, yapım şekli, zeminin yapısı, çıkma katının olup olmadığı, yumuşak katının bulunup bulunmadığı, bitişik nizam olup olmadığı gibi sorular. Bir binanın yıkılıp yıkılmayacağını söyleyemezsiniz. 17 Ağustos depreminde bu nasıl ayakta duruyor dediğimiz binalar yıkılmamıştır. Bu, deprem meydana geldiğinde binalardaki hasar miktarını belirlemeye yönelik. Riskin derecesini tespit etmek amacıyla. Ağır, orta ve hafif hasarlı binaların toplamı bu rakam. Bu ilçelerde riskler fazla görüldüğü için bu noktalarda ayrıntılı çalışıldı. Daha önce 50 bin riskli bina tespit etmiştik ama bunun adreslerini bilmiyorduk. Şimdi o adresleri tespit ettik.

Can kaybı sayısı 73 bin

2002’de  Pacific Consultants International ve OYO Corporation tarafından  erçekleştirilmiş ve genelde “JICA” çalışması olarak bilinen İstanbul metropoliten bölgesi deprem riski belirlemesinde benzer bir deprem yırtılma modelinde (Model A) benzer sonuçlar gözüküyor. Toplam ağır hasarlı  bina  sayısı  51 bin,  toplam  ağır  ve  orta  hasarlı  bina  sayısı  ise  114 bin olarak veriliyor. Bu hasarlardan kaynaklanacak can kaybı sayısı 73 bin, ağır yaralı sayısı ise 120 bin olarak  tahmin edilmiş. Bu sonuçlar, hal-i-hazır çalışma kapsamında sunulmuş tahminlerin üzerindedir.

Başbakan Erdoğan’ın önceki gün açıkladığı iki yeni kent projesiyle depreme hazırlık yapılacak. Risk altındaki bölgeler, fotoğraflardaki gibi fay hattından uzak bu şehirlere taşınacak.

Çok hasarlı bina sayısı 10 bine çıkabilir

2009’da Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ile yapılan çalışma sonuçları, tahmin edilen bina ve altyapı hasarları ve can kayıpları dağılımları haritalar vasıtası ile sunuldu. Tahminler ise şöyle;

Çok ağır hasarlı bina: 2.500-10.000  

Ağır hasarlı bina: 13.000-34.000 

Orta hasarlı bina: 85.000-150.000 

Hafif hasarlı bina: 250.000-350.000

Can kaybı: 10.000-30.000

Hastanede tedavi: 20.000-60.000

Hafif yaralı: 50.000-140.000

Acil barınma ihtiyacı olan hane: 530.000

Yanıcı patlayıcı ihtiva eden binada hasar: 400

İçme suyu hattı hasarı: 450 noktada

Atık su hattı hasarı

1.500 noktada

Doğalgaz altyapı şebekesi hasarı: ~ 650 noktada

 Doğalgaz kutusu hasarı 17.000

Yapısal hasar kaynaklı mali kayıp: 26 milyar TL.

Toplam mali kayıp:

80 -100 milyar TL.

Can kaybı İstanbul nüfusunun % 0.1-%0.2’sine tekabul ediyor.