MİG-29’LAR KARIŞTI

Rusya’ya ait SU-30 tipi uçak, 3 Ekim’de yaklaşık 2 dakika boyunca, Türk hava sahasını, yüzlerce metre derinliğe girerek ihlal etti. Genelkurmay Başkanlığı, 2 Türk F-16 uçağının, “milliyeti tespit edilemeyen” MİG-29 uçağı tarafından toplam beş dakika 40 saniye süre ile radar kilidi altında taciz edildiğini duyurdu. Uzmanlar, MİG-29 uçağının, Rusya tarafından üretildiğini, ancak Moskova’nın Esad’a verdiği silah desteği nedeniyle, bu üstün manevra yetenekli, kısa menzil muhabere ve savunma uçağından, Suriye Hava Kuvvetleri envanterinde de yaklaşık 100 adet bulunduğunu belirtti.

İHLALİ KABUL ETTİ

STAR’a konuşan Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği Basın Sözcüsü İgor Mityakov, Rusya’nın hava sahası ihlali yaptığını doğruladı. 3 Ekim günü, Rus uçağının, “navigasyon hatası” yaptığını ve ihlalin bu nedenle gerçekleştiğini söyleyen Rus diplomat, olayın ardından, Türkiye’nin Moskova’daki Askeri Ataşesi’nin bu hata ile ilgili olarak bilgilendirildiğini açıkladı. Bununla birlikte Mityakov, 4 Ekim günü Türk F-16’ları taciz eden MİG-29’larla ilgili sorumluluk almayarak, Rusya’nın sadece SU34, SU25 VE SU24M uçaklarının operasyonel olduğunu, MİG-29 uçağının Rusya tarafından kesinlikle kullanılmadığını vurguladı. 

MOSKOVA’YA UYARI

Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na çağırılarak, Müsteşar Vekili tarafından kuvvetle protesto edildi. Dışişleri Bakanlığı açıklamasına göre, Rus Büyükelçiye, Rusya’nın bu tür bir ihlalden kaçınılması, “Aksi takdirde, yaşanabilecek arzu edilmeyen bir hadiseden Rusya Federasyonu’nun sorumlu olacağı” bildirildi. Açıklamada, “Ayrıca, Sayın Bakanımız Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u 3 Ekim’de arayarak konuyla ilgili benzer görüşleri tekrarlamış ve tepkimizi dile getirmiştir” denildi. Rus Büyükelçi ve Lavrov ile yapılan görüşmelerde, Ankara, Moskova’ya, “Suriye’de, ‘Uyarmaksızın ihlallere misliyle karşılık verme’ angajmanı, Esad’ın davetiyle orada olduğunu açıklayan Rusya’yı da kapsamaktadır” denildi. Görüşmelerde, Hava Sahası İhlalleri konusundaki uluslar arası hukuku belirleyen Paris Anlaşması ile Türkiye’nin Haziran 2012’de değiştirdiği “Suriye Angajmanı” hatırlatıldı.

BRÜKSEL’DE OLAĞANÜSTÜ ZİRVE

Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu konuyla ilgili olarak, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in yanı sıra ABD, İngiltere, Fransa, İtalya Dışişleri Bakanları ile durumu değerlendiren telefon görüşmeleri yaptı. Bu görüşmelerin ardından, NATO, Rusya’nın Suriye’deki hava saldırılarını değerlendirmek üzere Brüksel’de toplandı. Rusya’nın, Türkiye’nin hava sahasını ihlâlini kınayan NATO, Moskova’ya Suriye’de DAEŞ’e odaklanma çağrısı yaptı. Rusya’dan bu ihlâlleri acilen sonlandırmasını isteyen NATO, Rus yetkililerden de açıklama beklediklerini söyledi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ise, Brüksel’de Sinirlioğlu ile yaptığı yüz yüze görüşmenin ardından, Rusya’ya ait savaş uçağının Türk hava sahasını ihlaline “kabul edilemez” dedi.

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, ihlalin ‘olumsuz hava koşulları’ nedeniyle gerçekleştiğini ve birkaç saniye sürdüğünü öne sürdü.

Milli kabiliyetin ispatı

Dışişleri Bakanlığı kaynakları, STAR’a yaptıkları açıklamada, Patriotlar konusunda yeni bir gelişme olmadığını dile getirdiler. Suriye’deki iç savaşla birlikte, Suriye’den gelebilecek tehditlere karşı, NATO misyonunun parçası olarak, Ocak 2013’te Almanya, ABD ve Hollanda’ya ait Patriot füzeleri Türkiye’ye konuşlanmıştı. Türkiye’nin talebiyle getirilen Patriot füze savunma sistemleri kurulmasına rağmen hiçbir zaman kullanılmasına gerek kalmamıştı. Almanya, bu sene Ağustos ayında Patriotlarını geri çekerken, ABD ise “Türkiye ile birlikte varılan ortak karar gereği” Ekim ayında geri çekeceğini açıklamıştı. Ankara ise o dönemde yaptıkları açıklamada, Patriotlara ihtiyaç duymadığını, ihtiyaç duyulduğu takdirde NATO’ya başvuruda bulunulabilineceğini, ancak Türkiye’nin mevcut imkan ve kabiliyetlerinin, bu tehditleri bertaraf etmeye yeterli olduğunu açıklamıştı.

İLGİNÇ AÇIKLAMA

STAR’a konuşan yetkililer, “Türk imkan ve kabiliyetlerinin yeterliliği, Rus uçaklarının bertaraf edilmesiyle de kendini kanıtlamıştır” diye konuştu. Türkiye’de halen İspanya’nın Patriot sistemi bulunuyor. Ancak, İspanya Savunma Bakanı Pedro Morenes, ülkesinin NATO misyonu kapsamında Türkiye’de konuşlandırdığı Patriot füzelerinin “Suriye’den gelebilecek saldırıları engellemeye yönelik olduğunu” belirterek, “Türkiye’deki misyonumuz NATO ile bağlantılıdır ve Rusya için değil Suriye’nin olası bir saldırısında Türk halkını korumak içindir. Rusya ve Türkiye arasında olan bir kazadır ve umarım bir daha tekrarlamaz. Türkiye bizim dostumuz ve müttefikimizdir. Türkiye ve NATO’ya karşı  taahhütlerimizi yerine getireceğiz” dedi.

Rus elçisine ikinci davet

RUS uçaklarının Türk hava sahasını bir değil iki kez ihlal ettiği ortaya çıktı. NATO’dan yapılan açıklamada, ‘3 ve 4 Ekim’de SU-30 ve SU-24 tipi uçaklar Türk hava sahasını ihlal etti’ ifadeleri yer alırken Türkiye, bilgiyi doğruladı. Ankara ikinci ihlalden bahsetmedi ancak Rus Büyükelçisi pazartesi günü bir kez daha Dışişlerine çağrıldı ve protesto notası verildi.

Sınırımızı uçan kuş ihlal etse müdahale ederiz

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Rusya’nın Türk hava sahasını ihlal etmesiyle ilgili “Türkiye’nin angajman kuralları ister Suriye ister Rusya ister başka bir ülke uçakları için olsun, geçerlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri, net olarak talimatlandırılmıştır. Uçan kuş bile olsa, kim Türkiye Cumhuriyeti sınırlarını ihlal ederse, gereken müdahalede bulunulur” açıklamasında bulundu.

‘SEHVEN’ OLDU

Davutoğlu, “Suriye içindeki müdahalenin Türkiye’ye sıçraması durumunda da, işte yaşanan sınırlı gerginlik gibi, 3 Ekim’de de söz konusu oldu. Rusya’ya gerekli diplomatik girişimlerde bulunduk. Dışişleri Bakanımız, Rus Dışişleri Bakanını aradı ve net olarak bir daha bunun tekerrür etmemesini söyledi. Aynı şekilde Ankara’da ve Moskova’da girişimlerde bulunarak, Türk sınırlarına bir daha bu tür müdahalelerde, ihlallerde bulunulmaması gerektiği söylendi. Bize Rusya tarafından intikal eden bilgilerde bunun sehven olan bir şey olduğunu, Türkiye’nin sınırlarına saygılı olduklarını ve tekerrür etmeyeceğini ifade ettiler” şeklinde konuştu.

TÜRK-RUS KRİZİ YOK

Davutoğlu, “Tavrımız çok açık, kim sınırlarımızı ihlal eder, hava sahamızı ihlal ederse, dostça uyarırız. Bu hangi ülke olursa olsun ki Rusya bizim komşumuzdur, dostumuzdur. Bu anlamda Türkiye ile Rusya arasında bir gerginlik yaşanmamıştır. Suriye meselesi bir Türk-Rus krizi değildir” açıklamasında bulundu.

ABD: TÜRKİYE VURABİLİRDİ

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, hava sahasını ihlâl eden Rus uçağının Türkiye tarafından düşürülmeyi riske ettiğini söyledi. Gerilimin tırmanabileceğini söyleyen Kerry, “Bu konuda derin endişelerimiz var. Çünkü Türkiye haklı olarak, tam da daha önce yaptığı gibi yanıt verebilirdi, uçağı düşürebilirdi” dedi.

RUSYA, TÜRKİYE VE NATO KAPASİTESİNİ ÖLÇTÜ

Rus uçağı Türkiye hava sahasını ihlal etmesi üzerine, Türkiye ‘angajman kurallarını işletme’ uyarası yaptı. Yani Rus uçakları, ihlalin tekrarı halinde NATO savunma sistemi tarafından düşürülebilir. Suriye ve çatışma uzmanı Doç. Dr. Nihat Ali Özcan, “Dünya mecazi bir III. Dünya Savaşı yaşıyor” açıklamasında bulunarak, Rus uçaklarının Türk hava sahasını ihlal etmesinin de basit bir ‘navigasyon cihazı’ sorunu olmayabileceğine dikkat çekti. Özcan, “Bu tip sınır ihlallerinin, birden çok çıktısı olur. Söylendiği gibi bir yanlışlık da olabilir ama basit bir navigasyon sistemi hatası değil de Türk Hava Savunma Sisteminin kapasitesi de ölçülmüş olabilir. Hatta, bu tip durumlarda hava sahası ihlal edildikten kaç dakika sonra reaksiyon verildiğini bilmek bile önemlidir”değerlendirmesinde bulundu.